Objawy depresji - cz.3 Objawy poznawcze depresji

3. Objawy poznawcze depresji

Uważa się, że depresja jest zaburzeniem myślenia w takim samym stopniu, w jakim stanowi ona zaburzenie nastroju. Do charakterystycznych objawów depresji w tym obszarze można zaliczyć: negatywne oczekiwania (poczucie beznadziejności), negatywną samoocenę, negatywną interpretację doświadczeń, myśli samobójcze, trudności w podejmowaniu decyzji, poczucie „rozsypania”, nadmierne skoncentrowanie na sobie, trudności w koncentracji, skupianie się na przeszłości, skłonność do generalizowania, schemat myślowy ofiary (poczucie bezradności), zniekształcenia poznawcze (niewłaściwe wzorce myślenia), ruminacje (obsesyjne myśli), zaostrzenie lub osłabienie percepcji, brak elastyczności.

Ludzie w depresji zazwyczaj negatywnie myślą o sobie samych, o swoim otoczeniu i o przyszłości. Uważają się za niekompetentnych i miernych, przejawiają bezlitosny krytycyzm wobec własnych czynów i cech. Często też czują się winni, kiedy rozpamiętują swe pozorne braki. Dlatego niska samoocena jest powszechnym atrybutem depresji. Jednostka może się czuć niezdolna do kierowania swoim życiem i do rozwiązywania problemów. Może spostrzegać swoje życie i swoją przyszłość jako szare i pozbawione przyjemności, czując, że zmiana tej sytuacji jest nie tylko bezcelowa, ale i w gruncie rzeczy nieosiągalna. U ludzi dotkniętych depresją powszechne są przekonania, odzwierciedlające brak nadziei dotyczący własnej zdolności osiągnięcia upragnionych celów, a wynikająca z tego rozpacz może doprowadzić do myśli o śmierci czy nawet odebrania sobie życia.

Bardzo ponure i samokrytyczne myślenie w rzeczywistości wprowadza ludzi w głębszą depresję lub przedłuża ten stan. Negatywne myśli są zazwyczaj irracjonalne i wyolbrzymione, a jednostka zupełnie inaczej interpretuje siebie i świat, kiedy cierpi na depresję niż wtedy, gdy jest zdrowa. Obok negatywnego myślenia, depresję cechują często zaburzenia przebiegu procesów umysłowych, takich jak: koncentracja uwagi, podejmowanie decyzji i funkcjonowanie pamięci. Osobie dotkniętej depresją ogromną trudność może sprawić nawet dokonywanie prostego wyboru, a decydowanie w ważnych sprawach wydaje się w ogóle wykraczać poza jej możliwości. Osoby z rozpoznaną depresją ponadto zauważają u siebie pogorszenie pamięci.

Zdarza się, że chorzy z zaburzeniami depresyjnymi miewają urojenia (nieprawidłowe konstrukcje myślowe, uważane przez chorego za prawdziwe; najczęściej są to myśli absurdalne, tzw. urojenia nihilistyczne – chorzy twierdzą, że nie żyją lub jakaś część ich ciała obumarła) oraz omamy (halucynacje, mogą być: wzrokowe, słuchowe, dotykowe, smakowe, węchowe).

Autorzy: psycholog Izabela Gieryszewska, lekarz Marek Kozłowski, psycholog Arleta Balcerek